Бафæзминаг хъуыддаг/ ГОРÆТЫ ДÆР ÆМÆ ХЪÆУЫ ДÆР
24 июля 2013 Новости [версия для печати] [читать комментарии] [размер шрифта: a- | А+] [2644 просмотра]
Хъæуккон лæг магуса никуы вæййы. Уымæн æмæ йæ цард йæхи къухтæй, йæ уæнгты хъаруйы руаджы аразгæ у. Æппæт куыстытæ дæр йæхимæ фенхъæлмæ кæсынц. Куыстытæ та афæдзы алы боны дæр фаг кæнынц. Æдзух хъуамæ змæлды уай, кусай.Тыбылты Инал кæд нырма царды даргъ фæндагыл нæ рацыд, азтæ йыл сæ уæз нæма æруагътой, уæддæр хъæуккон царды сфæлтæрдта, чысыл сабийæ фæстæмæ йæ бавзæрста Знауыры районы Мугуты хъæуы.
Хъæу. Йæ хъæбысы схъомыл Инал æмæ йын тынг адджын у, йæ зæрдæ йыл нæ ивы, кæд ын горæты æппæт хæрзиуджытæй дæр пайда кæныны фадат ис, уæддæр. Горæты цæрын æнцондæр у, хъæуы та – зындæр. Уый сусæггаг нæу. Уæвджыйæдæр, горæттаг адæймаг цæуыл хъуамæ стыхса, мызд куы исай, уæд. Кæрдзын ногæй-ногмæ дæ къæсæрыл, кæнын дын æй нæ хъæуы. Иннæ продукттæ дæр афтæ. Хъæдмæ дæ сугмæ цæуыннæ хъæуы. Дæ фосмæ зилын дæр...
Горæты царды хæрзиуджытæй Инал сæрибарæй пайда кæны, уымæн æмæ ам, горæты цæры. Уыимæ ма йын ис зæрдæйыфæндиаг куыстытæ дæр. Уый кусы Хуссар Ирыстоны паддзахадон университеты уырыссаг æвзаг æмæ фæсарæйнаг литературæйы ахуыргæнæгæй æмæ йæ зонындзинæдтæ рæдауæй амоны студентон фæсивæдæн. Уыцыиу рæстæджы ма кусы газет «Южная Осетия»-йы редакторы хæдивæгæй æмæ рæгъмæ хæссы нæ царды хорзæй дæр æмæ æвзæрæй дæр цæуыл æмбæлдæуы, уыдон. Иудзырдæй, Тыбылты Инал горæттаг лæджы æппæт хæрзиуджытæй дæр хайджын у.
Фæлæ цы райгуырæн хъæуы схъомыл Инал, уый йын уæддæр æндæр ад кæны, зæрдæйæн адджындæр у, зынаргъ ын у, йæ фыццаг къахдзæфтæ цы зæххыл акодта, уыцы уæзæг æмæ йыл зæрдæ сивын нæ комы... Ныртæккæ фæсивæдæй хъæуы ничиуал лæууы, горæтмæ сæхи æппарынц, афтæмæй та абон кусæгдых тынг хъæуы хъæуты, цæмæй та кæддæрау нæргæ суой. Æмæ чысылæй фæстæмæ куыстæхсыст лæппу куыддæр йæ горæттаг куыстытæ бакæны, афтæ та йæ фæндаг комкоммæ акæны хъæумæ, уымæн æмæ йæм уым æнхъæлмæ кæсынц йæ цæхæрадæттæ, йæ дыргъдæттæ, йæ мыдыбындзытæ. Бынтон диссаг та йæ фос сты - хуытæ, кæрчытæ куыддæр айхъусынц сæ хицауы къахдзæфты хъæр, афтæ сæ къох-къох, сæ хъуыдатт ссæуы, уымæн æмæ ахуыр сты сæ хицауыл, йе ‘рцыдыл цыма цин фæкæнынц, уыйау сæзмæлынц, зонынц - ныртæккæ та сын дон, хæринаг ратдзæнис. Афтæ у, адæймаг йæ амонд куысты, фæллойы куы фæуыны, уæд. Рæстæджы æфсон нæ фæкæны алцы, алы уысмæй дæр пайда кæны.
Ацы бонты та уæлдай æнæвдæлон уыд Тыбылы фырт. Арендæйы цы фондз гектары райста зæхх, уым байтыдта мæнæу æмæ æрцыд йæ кæрдыны афон, тыллæг æфснайыны рæстæг. Мæнæуы кæритæй барухс Иналы зæрдæ, ныр ын фаг холлаг ис йæ фосæн, спайда кæндзæн йæ тыллæгæй дæр. Тыллæг та, куыд акæнынц, тугыл аскъуыд, уымæн æмæ йæм рæстæгыл базылд, бахаста йæм хъацæнтæ.
Цы ма хъæуы æндæр амондæн. Куыст, фæллой, æнæниз бинонтæ, алцæмæй дæр æххæст у Инал. Ам ын йæ къух амоны йе ‘мкъай Ингæ дæр. Кæд горæты схъомыл, дохтыр у, уæддæр нæ æлгъ кæны хъæуккон куыстыл, æрцæуы йе мкъайимæ сæ хæдзарад, сæ фæллой бабæстон кæнынмæ. Афтæ вæййы, бинонтæ кæрæдзийы куы фембарынц, уæд.
Æмбисæндтæ раст сты, быркуымæ цы ныдздзурай, уый дæм сдзурдзæнис. Куыстмæ уарзондзинад йæ фыд Сосланæй рахаста. Чысылæй фæстæмæ уыдта, уый æдзух змæлды куыд уыдис. Куыста Мугуты хъæуы скъолайы директорæй, уый фæстæ уыд колхозы, стæй совхозы директор. Чысылæй-иу Инал йемæ арæх абадт виллисыл, æрзылдысты иу мустыл, быдыртыл æмæ афтæмæй йæ зæрдæйæн садджын зæххы куыст уымæн дæр.
Уæлдæр ахуырад райсыны фæстæ Инал ныздæхт фæстæмæ хъæумæ æмæ активон хайад иста сæ хъæуы колхозы царды. Æдзух уыд комбаинты, механизаторты фарсмæ æмæ ахуыр кодта техникæйы сусæгдзинæдтæ æмæ иу дзы исты куы фехæлд, уæд сæрибарæй йæ бон уыд йæ цалцæг кæнын. Баууæндыдысты йыл хъæубæстæ æмæ йæ сæхицæн равзæрстой колхозы сæрдарæй, æвзæр нæ цыд сæ куыст, фæлæ æрæмысыдысты фермерон хæдзарадтæ аразын æмæ ныппырх сты колхозтæ, совхозтæ дæр. Инал дæр йе ‘мгæрттæй æртæ лæппуимæ райстой арендæйы зæхх. Раст зæгъгæйæ, хорз æй бакуыстой, райгонд уыдысты сæ куыстæй, сæ дыргъбæлæстæ дæр радтой хорз тыллæг, фæлæ сæ реализаци кæнын зын у, æмæ тыхсынц, ууыл. Уымæй йе онг нæ мæлы Инал, фæлæ ма разæнгард кæны хъæуы фæсивæды дæр, цæмæй уыдон дæр райсой, æгуыстæй чи къутæр æмæ сындз кæнынц, уыцы зæххытæ æмæ сæ бакусой. Уымæн æмæ Инал уыны, хъæууон хæдзарад ацыд фæстæмæ æмæ йыл схæцæг кæй нæй. Зæхх куыст нал цæуы, зивæггæнæджы митæ йын кæнæм. Сайæм æй æмæ нæ уый дæр сайы ноджы фыддæр. Мæнгæй нæ акæнынц, зæххы, дам, иу хатт куы фæсайай, уæд, дам, дæ уый дыууæ хатты фæсайдзæн. Афтæмæй хъæууон хæдзарад нындзыг, продукттæ зынаргъæй-зынаргъдæр кæнынц, уымæ гæсгæ Инал агитаци кæны йæ хъæубæсты, цæмæй равдисой ногæй кæддæры цæвиттон, æмæ та сæ хъæуы æгуыст хуымзæххытæ кæддæрау куыст цæуой, райхъуыса та сæ фæллойгæнæг лæджы фæллойы зарæг. Кæннод Инал йæхæдæг куыд зæгъы, зын ын у, афтæмæй сæм кæсын, цыма йын æгуыст зæхх уайдзæф кæны, бакусут мæ æмæ уын уæ куыстæн, кæддæрау саргъ кæндзынæн, нæ уæ фæхъыг кæндзынæн, кæннод мæ риуыл уæззау уаргъау сты утæппæт сындз къутæртæ. Æгъгъæд у зæхмæ магусайæ кæсын, æрæвналын æм хъæуы, бакусын сæ хъæуы, æцæгæйдæр. Хъæуы зæхкусæг лæг хъæуы, зæххы куыст чи уарзы æмæ йæ чи зоны, ахæмтæ, кæннод адæм иууыл горæтмæ куы рацæуой, уæд хæргæ та цы кæндзыстæм. Чизоны исчи зæгъа, æмæ нæм æддейæ, фæсарæнтæй алцыдæр куы ласынц. О, ласынц, фæлæ цы, уый бæлвырдæй нæ зонæм. Дард фæсарæнтæй нæм цалдæр мæйты фæндагыл чи фæцæуы, алыгъуызон маргхимикаттæй кæй хъомыл кæнынц, уый натуралон продукт уыдзæн? Ницы хуызы. Уыдон йемыдзаг сты алыгъуызон зианхæссæг буарадтæй, стæй цæмæй ма æвзæр кæной, уый тыххæй сын саразынц алыгъуызон хостæ. Уæдæ, цæмæй нæ царды бонтæ ма цыбыр кæной, уый тыххæй хуыздæр у, æдзæрæгæй чи лæууынц, уыцы зæххытæ бакусын æмæ цы хæрæм уый дæр зондзыстæм, - зæгъы Инал. Инал йæ хуымзæххытæ йæхæдæг не суæгъд кодта, æгæрыстæмæй, йæ цардæн тæссаг куы уыд, ацæуыны-æрцæуыны фадæттæ нын куынæуал лæвæрдтой нæ сыхæгтæ, уæд дæр. Ныццыди-иу, аивтæй. Ахæм рæстæджыты уый арæзта йæхицæн дыргъдон æмæ уымæй ныфс уагъта хъæубæсты дæр.
Ныр, цыма хъæуæй горæтмæ ралидзынывæнд тынг ничиуал кæны. Ныр горæттæгтæй дæр кæйдæрты æрфæндыд хъæуты йын куы уаид зæххы гæппæл, æмæ дзы исты куы æрзайын кæнид. Уый хорз у. Хъæуы фарн та здæхдзæн фæстæмæ йæ раздæры бынатмæ. Хицауад дæр сын аразы сæ къух цас сæ бон у, уымæй. Æххуыс сын кæны фермерон хæдзарадтæ райтынг кæнынæн. Арæзт сæм цæуы фæндæгтæ, рухс. Æндæр ма цы вæййы, уæдæ. Иухатт, дам, лæг дæлдон кодта, æмæ Хуыцаумæ хъæр кодта, зæгъгæ, баххуыс мын кæн. Æмæ йын уæд Хуыцау загъта, æз дын æххуыс кæнын, фæлæ дæхæдæг дæр фезмæл. Уыиау, æххуыс дæр хорз у, фæлæ адæймаг фыццаг йæ тых, йæ хъаруйыл хъуамæ æууæнда. Хуыцау зæгъæт æмæ Тыбылты Иналы фезмæлд, йæ куыстуарзондзинад цæвиттойнаг куыд суа æндæртæн дæр. Райгонд куыд уа йæ цардæй горæттаг дæр æмæ хъæууон дæр.
БЕСТАУТЫ Валя
Источник - Газета Хурзарин.
Уважаемый посетитель, Вы зашли на сайт как незарегистрированный пользователь.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
Информация
Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.
Нашли ошибку?