Рæхджы, 25 марты нæ республикæйы уыдзысты радон, æртыккаг президентон æвзæрстытæ. Æмæ мах, республикæйы цæрджытæ æнхъæлдтам, зæгъгæ, ивгъуыд ноябры президентон æвзæрстытæ цы худинаджы фæд ныууагътой, уый фæстæ ма кæд искæмæн сæ кандиадатурæтæ тыхæй раразмæ кæнын кæной адæм, уый йедтæмæ йæхи барæй йæ кандидатурæ ничиуал раразмæ кæндзæн. Чизоны сын ивгъуыд президентон æвзæрстытæ урочы хуызæн фæуыдаиккой æмæ бамбæрстаиккой президент фæткæвæрыны фыццаг адæймаг кæй у, æмæ йæ уæхсчытыл тынг стыр бæрнон хæстæ æвæрд кæй ис, уый.
Фæлæ та ацы хатт дæр афтæ нæ рауад. Куыд уынæм, афтæмæй та къæвда боны зокъотæ куыд сбирæ вæййынц, афтæ та фæбирæ кæны нæ кандидатты нымæц дæр. Уый та ууыл дзурæг у, æмæ президенты бынатмæ кандидаттæй нырма дæр бирæтæ кæронмæ нæ бамбæрстой ацы ахсджиаг политикон процесс æмæ цы нысан кæны нæ бæстæйы сомбонæн, уый. Æниу, чизоны, кандидаттæй бирæтæ, цы фæлварæнтæ сыл уадзынц, уыдоны фæхудинагæй фæтæрсой æмæ сæхиуыл фæхæцой, науæд адæм куыд дам-дум кæнынц, афтæмæй та сæ нымæц схиздзæн. Нырма рæстæг бирæ ис, 19 февралмæ къухфыстытæ исдзæн ЦÆК.
Раст загъта нæ республикæйы Коммунистон партийы лидер Коцты Станислав компартийы пленумы цы сидт сарæзта, уым. Уым дзырдæуы, зæгъгæ, Хуссар Ирыстоны хицауад йæхи афтæ сæгад кодта æмæ ахæм бæрнон бынат-мæ алчидæр йæ ныфс бахаста æмæ хæс-сы, кæцы бæрæг у ноябры президентон æвзæрстыты æмæ ныры кандидатты нымæцæй дæр.
Æмæ, æцæгæйдæр, уыдон афтæ æнхъæлынц æмæ ахæм ахсджиаг бынаты, цыран æнæхъæн адæмы хъысмæт ис дæ къухты, æрмæст æфтиагджын бынæттæ хæстæджытыл уарын æмæ адæмы æхцатæй алы рæтты хæдзæрттæ æлхæнын йедтæмæ ницы хъæуы. Кандидаттæй бирæтæн йæ бинонты 'хсæн дæр фæтк æрæвæрын нæу йæ бон, фæлæ уæддæр йæ риуы æмбæрц размæ цæуы. Йæхи чи раразмæ кодта, уыдоны нæмттæ куы фехъусынц, уæд адæм дисы бахауынц, зæгъгæ, цы сарæзта ахæмæй, æмæ афтæ йæхиуыл феввæрсыд. Адæм хъазгæйæ, анекдоты хуызы кæрæдзи фæфæрсынц, зæгъгæ, ды нæ размæ кæныс дæ кандидатурæ? Æз æрцыдтæн ахæм хатдзæгмæ, æмæ кандидаттæй бирæтæ, адæмæй нæ, фæлæ сæхи цæсгомæй дæр нал æфсæрмы кæнынц. Кæд ахæм патриоттæ сты, уæд ма йæ зæгъæд, цы сарæзтой хорзæй нæ чысыл горæтæн, уынгтæ къахынмæ куы æрæвнæлдтой æмæ æрцæуæггаг кусджытæ стыр рæдыдытæ куы æруагътой, уæд кæм æмбæхст уыдысты, цæмæннæ сæ исчи рахызт уынгтæм æмæ сын цæ-мæннæ загътой, ай цы ми кæнут, зæгъ-гæ, не 'фхæрд адæмы нын рыджы цæуыл марут? Уæ куыст рæстæгыл цæ-мæннæ æххæст кæнут? Кæнæ цæмæн-нæ бауайдзæф кодтой бæрнон бынæтты кусджытæн ацы стыр цухдзинады тыххæй? Мæнæн мæ хъустыл æрцыд ахæм ныхæстæ, зæгъгæ, кандидаттæй кæмæндæрты бауайдзæф кодтой, ома, дæ ныфс куыд хæссыс ахæм бæрнон хæс дæхимæ райсынмæ. Уæд, дам, дзы чидæртæ афтæ сдзуапп кодтой, зæгъгæ, бæргæ мæ нæ фæнды мæ кандидатурæ раразмæ кæнын, фæлæ, зæгъ, мæхи бар нæу. Æмæ уæдæ ирон лæджы стыр сæрыстырдзинад цы фæцис æви афтæ тæрсаг систы æмæ искæйы командæмæ хъусын райдыдтой нæ нæлгоймæгтæ. Цы фæцис хиуарзондзинад та? Æви сæ бынæттæ æмæ се 'хцатæ фесафынæй тæрсынц. Ау, ирон лæг-иу кады тыххæй йæхи мæлæтмæ дæр куы радта, уæд ныр цытæ сæ сæрмæ хæссынц. Цæмæн сæ ферох сты 2008 азы августы хæсты хъæ-батырæй чи фæмард, уыдоны рухс нæмттæ. Уыцы хъайтартæ тынг бирæ сты, фæлæ дзы абон æз цæвиттонæн æрхæсдзынæн цалдæры: Джиджджойты Джетæ, Джиоты Азæмæт, Багаты Амиран, Козаты Лев. Ацы лæппуты хъæбатырдзинад ирон адæм никуы ферох кæндзысты, фæлтæрæй-фæлтæрмæ зонгæ кæндзысты уыдон сæ адæмы сæрибар-дзинады тыххæй цы хъæбатырдзинæдтæ равдыстой, уыимæ. Ацы лæппутæй иу дæр мулк æмæ æхцайæ хъæздыг нæ уыд, æгæрыстæмæй цух уыдысты царды хæрзиуджытæй бирæ цæмæйдæрты дæр, фæлæ уый хыгъд хъæздыг уыд сæ миддуне. Уыдон æхца, пайдаджын бынæттæ, æмæ æгæрыстæмæй сæ бинонты цард æмæ сæхи цардæй дæр уæлдæр æвæрдтой национ хиæмбарынад æмæ сæрыстырдзинад. Растдæр уый тыххæй снывонд кодтой сæ Райгуырæн бæстæ æмæ сæ радтæг адæмы сæрвæлтау се 'взонг цард дæр æмæ сын ныр мачи чъизи кæнæд сæ рухс нæмттæ.
Мах 20 азы дæргъы уыдыстæм чъизи политикон хъазты æмæ йæ ныр дæр æм-барæм, нæ республикæйы та цахæмдæр политикон хъазт кæй цæуы, уый, фæлæ та нын уый æмрæстæджы хъазынц нæ хæлд нуæрттæй дæр. Науæд стыр Уæрæсейы 140 милуан цæрæджы 'хсæн кæд авд кандидаты йедтæмæ нæ разынд, æмæ уыдонæй дæр дыууæйæ уа-гъд не 'рцыдысты президентон æвзæрстытæм, уæд махмæ, иу армыдзаг адæммæ уыйас кандидаттæ куыд разыны?
Ацы хъуыддагыл бирæ дзурæн ис, фæлæ мæнæн мæ дзырды сæр абон æндæрыл у. Хъуыддаг уый мидæг ис, æмæ абоны онг дæр нæ горæты агъуыстыты къултæ сыгъдæг нæма æрцыдысты ноябры президентон æвзæрстыты нывтæй, афтæ фидар сæ бандæгътой, раст цыма ууыл баст уыд сæ бæллицц сæххæст кæныны хъысмæт. Ног цалцæггонд агъуыстыты къултæ дæр афтæ сфыдуынд кодтой æмæ сæм цæст бакæсын дæр нал уарзы. Ничи дæр сæ бафарста ног цалцæггонд къултæ цæмæн фесæфтат, æнæуый дæр нæм афтæ бирæ куынæ ис ног цалцæггонд агъуыстытæ. Æмæ та мæнæ ныр дæр ног президентон æвзæрстыты размæ уый æппæт кандиадттæ сæ нывтæ алы рæтты куы бакæной, уæд нæ горæт æцæг циркы аренæйау схъулон уыдзæн.
Курæг стæм Централон æвзарæн къамисæй, цæмæй сын ахæм бар мауал радтой æмæ кæй кæм фæнды, уыцы рæтты сæ нывтæ, раст сæ цыма цæрæнбонтæм ныхасынц, афтæ фидар мауал баныхасой, фæлæ сæ æндæргъуызон бафидар кæной, науæд та уыдоны нывтæ дæр дæргъвæтин рæстæджы нæ горæты алы къуымты æрдæгскъуыдтæ æмæ чъизийæ лæзæрдзысты.

ДЖИОТЫ Екатеринæ