КУЫЙТÆ – ГОРÆТЫ
15 сентября 2014 --- [версия для печати] [читать комментарии] [размер шрифта: a- | А+] [1597 просмотров]
Куыдфæстагмæ, уæлдайдæр та фæстаг дыууæ азы нæ цардуагон уавæртæ бирæбæрцæй кæй фæхуыздæр сты, уымæн æвдисæн сты нæ горæты цæрджытæ се 'ппæт дæр. Дыууæ-æртæ азы размæ дæр ма нæ горæты уынгты къæвда бонты астæумæ цъыфы кæй лæгæрстам æмæ хур бонты та рыгæй кæй хуыдуг кодтам, уый нæ сындæггай рох кæнын райдыдта, уымæн æмæ бонæй-бон фылдæр кæны хæрзарæзт уынгты нымæц. Президент Тыбылты Леонид йе 'рвылкъуырион æмбырдты рæстæджы карзæй домы РХИ-йы Арæзтад æмæ архитектурæйы министрад æмæ подрядон организациты къухдариуæггæнджытæй, цæмæй нæ горæты арæзтадон куыстытæ снысангонд æмгъуыдмæ гъæдджынæй фæуой. Райсомæй адæймаг сыгъдæг æмæ хæрзæфснайд уынгтæм кæй рахизы, уый адæймагмæ æхсызгондзинады æнкъарæнтæ сæвзæрын кæны. Ныфс нæ бацыд, тагъд рæстæджы нæ уарзон æмæ хæствæллад горæт йæ раздæры хуыз кæй æрцахсдзæн, уымæй.
О, фæлæ не 'рвылбонон царды иуæй-иу адæймæгты аххосæй, уæддæр æмæ уæддæр æмбæлæм проблемæтыл, кæцытæн сæ фылдæр у æнцон аскъуыддзаггæнæн.
Фæлæ иуæй-иутæ сæ куыстмæ бæрнон ахаст кæй нæ дарынц, уымæ гæсгæ цæрджытæм сæв-зæрын кæнынц æнæразыдзинад. Уыцы проблемæтæй сæ иу, нæ горæты уынгты дзæгъæл куыйтæ дыууæрдæм кæй хъеллау кæнынц, уый. Уыдо-нæн сæ фылдæр рынчын сты алыгъуызон хæцгæ низтæй. Дзæгъæл куыйтæ нæ горæты цæрджытæй æмæ æрцæуæг-гаг уазджытæй дæр бирæтыл фæхæцыдысты æмæ бахаудтой республикон рынчындонмæ. Фæстаг цалдæр мæйы дæргъы та нæ горæты уынгты æдæрсгæйæ ацæуæнтæ нал ис, куыйтæ та æгæр кæй сарæх сты, уый аххосæй. Ивгъуыд азты Цхинвалы администрацийы æххуысæй дзæгъæл куыйтæй дзæвгар скуынæг кодтой. Уый, кæй зæгъын æй хъæуы, хорз хъуыддаг уыд, фæлæ дзæгъæл куыйтæ регулярон æгъдауæй куынæг куынæ цæуой, уæд та цыбыр рæстæгмæ сбирæ вæййынц.
1 сентябры райсомæй нæ горæты Хъайтарты уынджы музыкалон скъолайы раз тротуарыл мæ разы фæцис иу рынчын куыдз, кæцыйæн йæ буары фылдæр хай ныллæ-гуын æмæ схæлмæгтæ. Куыдзы афтæ тынг хордта йæ буар, æмæ алырдæмты скъæдзтæ ис, йæ дæндæгтæй йæхимæ лæбурдта æмæ афтæмæй йæхи ныхта (уынут æй нывы). Иу фондз минуты бæрц æм фæкастæн, стæй йæ тæригъæдмæ кæсын мæ бон нал бацис, иннæ ахæм дзы тæрсгæ дæр кодтон, кæд æм дæрд-дзæф æрлæууыдтæн, уæддæр æмæ мæ фæндагыл ацыдтæн. Мæ зонгæтæ мын куыд загътой, уымæ гæсгæ ацы куыдзы уыдон дæр федтой нæ горæты иннæ уынгты. Фарстæуы: цымæ ацы рынчын куыдз искæуыл куы фæхæца, уæд ма йын дохтыртæ цы баххуыс кæндзысты? Æнæниз куыдз дæр кæуыл фæхæцы, уыдон дæр фыдæбоны хай куы фæвæййынц, уæд.
Ацы бонты нæм нæ горæты цæрджытæй цалдæрæй бахатыдысты, цæмæй нæ газеты фæрцы куыйты куынæг кæнын кæмæ хауы, уыцы уагдоны къухдариуæггæнджытæн сæ зæрдыл æрлæууын кæнæм сæ комкоммæ службæйон хæстæ. Цæвиттон, нæ горæты цæрджытæй бирæты сæ куыстмæ кæнæ сæ хъуыддæгты фæдыл цæуыны сæр бахъæуы райсомæй тынг раджы, фæлæ уынгты фæцæуынц тæрсгæ-ризгæйæ. Иу сылгоймаг мын радзырдта: «Æрæджы иу райсом раджы Хъайтарты уынгмæ куыддæр схæццæ дæн, афтæ мыл атымбыл сты цалдæр куыдзы, æз ма сæ, мæ къухы цы хызын уыд, уымæй тæрсын кодтон, фæлæ мæм уæддæр лæбурдтой алырдыгæй. Мæ амондæн уыцы рæстæджы мæ комкоммæ Хъайтарты уынджы дæлæмæ рæцæйцыдысты дыууæ нæлгоймаджы, фæтæрсын кодтой куыйты æмæ уыдоны фæрцы стыр фыдбылызæй аирвæзтæн. Фæлæ фылдæр хатт райсом раджы уынгты змæлæг нæ вæййы æмæ ахæм рæстæджы та куыд кæнон. Куыйтæ дæм куы кæцæй рагæпп кæндзысты куы та - кæцæй».
2014 азы январь-февралы мæйты нæ горæты Остъайы фырты æмæ Чкаловы уынгтæ кæм иу кæнынц, уым иу куыдз фæхæцыд Аивæдты лицейы ахуыргæнинæгтæ Джиоты Джокондæ, Багаты Давид æмæ Мамиты Эдуардыл. Уыдоны бахъуыд цалдæргай судзинтæ саразыны сæр, кæй зæгъын æй хъæуы, тæрсгæ дæр фæкодтой æмæ сын сæ психикæ-йыл дæ бандæвта. Джиоты Джокондæйыл куыдз куы фæхæцыд, уæд уыцы рæстæджы йæ цурты рацæйцыд йæ ахуыргæнæг Джиоты Ландæ. Сылгоймаг тынг фæтарст йæ ахуыргæнинагæн æмæ йæ къухы цы хызын уыд, уый йæм куыддæр фæхъил кодта, афтæмæй бырынцъаг зæххыл уæлгоммæ сæмбæлд æмæ цалдæр мæйы хъæрзыдта йæ сæрæй. Хæдзарон куыйты хицæуттæй дæр бирæтæ сæ куыйты рауадзынц уынгтæм дзæгъæл. Æрæджы Мæскуыйы уынджы иу егъау куыдз сылгоймаджы размæ ралыгъд, уый тынг фæтарст æмæ ма йæ бынаты лæугæйæ аззад, афтæмæй хъæр кодта. Уыцы рæстæджы йæ хицау нæлгоймаг æвæлмастæй сылгоймагæн загъта, зæгъгæ, «ма тæрс, нæ хæцы». Æвзонг нæлгоймагмæ уыйбæрц культурæ нæ разынд æмæ сылгоймагæй хатыр дæр нæ ракуырдта, афтæмæй йæ куыдзы йæ кæртмæ фæмидæг кодта. Зынаргъ газеткæсæг, мах уын радзырдтам цалдæр цауы тыххæй, фæлæ нæ горæты уынгты ахæм цаутæ цас æрцæуы, уыдонæн мах æвдисæн кæцæй вæййæм.
Фаронимæ абаргæйæ, ацы аз январæй фæстæмæ куый-тæ кæуыл фæхæцыдысты, уыцы адæймæгты нымæц бæрæг фæфылдæр. Республикон соматикон рынчындоны исæн хайады дохтыр Чилæхсаты Зинæ нын куыд фехъусын кодта, уымæ гæсгæ кæд 2013 азы фыццаг æрдæджы уыдонмæ куыдзы хæстытимæ бахауд 158 адæймаджы æмæ æнæ-хъæн азы та 334 адæймаджы, уæд 2014 азы уавæр февзæрдæр æмæ азы фыццаг æрдæджы рынчындонмæ бахаудысты 231 адæймаджы, ома, фаронимæ абаргæйæ, 73 адæймаджы фылдæр.
Ацы проблемæ зын аиуварсгæнæн куынæ у, уæд нæхицæн барæй проблемæтæ цæмæн аразæм æмæ нæ хæстæфхæрд адæмы нуæрттæ æнæхъуаджы цæмæн хæлынц, æнæхъуаджы фыдæбоны хай цæмæн фæвæййынц?
О, фæлæ не 'рвылбонон царды иуæй-иу адæймæгты аххосæй, уæддæр æмæ уæддæр æмбæлæм проблемæтыл, кæцытæн сæ фылдæр у æнцон аскъуыддзаггæнæн.
Фæлæ иуæй-иутæ сæ куыстмæ бæрнон ахаст кæй нæ дарынц, уымæ гæсгæ цæрджытæм сæв-зæрын кæнынц æнæразыдзинад. Уыцы проблемæтæй сæ иу, нæ горæты уынгты дзæгъæл куыйтæ дыууæрдæм кæй хъеллау кæнынц, уый. Уыдо-нæн сæ фылдæр рынчын сты алыгъуызон хæцгæ низтæй. Дзæгъæл куыйтæ нæ горæты цæрджытæй æмæ æрцæуæг-гаг уазджытæй дæр бирæтыл фæхæцыдысты æмæ бахаудтой республикон рынчындонмæ. Фæстаг цалдæр мæйы дæргъы та нæ горæты уынгты æдæрсгæйæ ацæуæнтæ нал ис, куыйтæ та æгæр кæй сарæх сты, уый аххосæй. Ивгъуыд азты Цхинвалы администрацийы æххуысæй дзæгъæл куыйтæй дзæвгар скуынæг кодтой. Уый, кæй зæгъын æй хъæуы, хорз хъуыддаг уыд, фæлæ дзæгъæл куыйтæ регулярон æгъдауæй куынæг куынæ цæуой, уæд та цыбыр рæстæгмæ сбирæ вæййынц.
1 сентябры райсомæй нæ горæты Хъайтарты уынджы музыкалон скъолайы раз тротуарыл мæ разы фæцис иу рынчын куыдз, кæцыйæн йæ буары фылдæр хай ныллæ-гуын æмæ схæлмæгтæ. Куыдзы афтæ тынг хордта йæ буар, æмæ алырдæмты скъæдзтæ ис, йæ дæндæгтæй йæхимæ лæбурдта æмæ афтæмæй йæхи ныхта (уынут æй нывы). Иу фондз минуты бæрц æм фæкастæн, стæй йæ тæригъæдмæ кæсын мæ бон нал бацис, иннæ ахæм дзы тæрсгæ дæр кодтон, кæд æм дæрд-дзæф æрлæууыдтæн, уæддæр æмæ мæ фæндагыл ацыдтæн. Мæ зонгæтæ мын куыд загътой, уымæ гæсгæ ацы куыдзы уыдон дæр федтой нæ горæты иннæ уынгты. Фарстæуы: цымæ ацы рынчын куыдз искæуыл куы фæхæца, уæд ма йын дохтыртæ цы баххуыс кæндзысты? Æнæниз куыдз дæр кæуыл фæхæцы, уыдон дæр фыдæбоны хай куы фæвæййынц, уæд.
Ацы бонты нæм нæ горæты цæрджытæй цалдæрæй бахатыдысты, цæмæй нæ газеты фæрцы куыйты куынæг кæнын кæмæ хауы, уыцы уагдоны къухдариуæггæнджытæн сæ зæрдыл æрлæууын кæнæм сæ комкоммæ службæйон хæстæ. Цæвиттон, нæ горæты цæрджытæй бирæты сæ куыстмæ кæнæ сæ хъуыддæгты фæдыл цæуыны сæр бахъæуы райсомæй тынг раджы, фæлæ уынгты фæцæуынц тæрсгæ-ризгæйæ. Иу сылгоймаг мын радзырдта: «Æрæджы иу райсом раджы Хъайтарты уынгмæ куыддæр схæццæ дæн, афтæ мыл атымбыл сты цалдæр куыдзы, æз ма сæ, мæ къухы цы хызын уыд, уымæй тæрсын кодтон, фæлæ мæм уæддæр лæбурдтой алырдыгæй. Мæ амондæн уыцы рæстæджы мæ комкоммæ Хъайтарты уынджы дæлæмæ рæцæйцыдысты дыууæ нæлгоймаджы, фæтæрсын кодтой куыйты æмæ уыдоны фæрцы стыр фыдбылызæй аирвæзтæн. Фæлæ фылдæр хатт райсом раджы уынгты змæлæг нæ вæййы æмæ ахæм рæстæджы та куыд кæнон. Куыйтæ дæм куы кæцæй рагæпп кæндзысты куы та - кæцæй».
2014 азы январь-февралы мæйты нæ горæты Остъайы фырты æмæ Чкаловы уынгтæ кæм иу кæнынц, уым иу куыдз фæхæцыд Аивæдты лицейы ахуыргæнинæгтæ Джиоты Джокондæ, Багаты Давид æмæ Мамиты Эдуардыл. Уыдоны бахъуыд цалдæргай судзинтæ саразыны сæр, кæй зæгъын æй хъæуы, тæрсгæ дæр фæкодтой æмæ сын сæ психикæ-йыл дæ бандæвта. Джиоты Джокондæйыл куыдз куы фæхæцыд, уæд уыцы рæстæджы йæ цурты рацæйцыд йæ ахуыргæнæг Джиоты Ландæ. Сылгоймаг тынг фæтарст йæ ахуыргæнинагæн æмæ йæ къухы цы хызын уыд, уый йæм куыддæр фæхъил кодта, афтæмæй бырынцъаг зæххыл уæлгоммæ сæмбæлд æмæ цалдæр мæйы хъæрзыдта йæ сæрæй. Хæдзарон куыйты хицæуттæй дæр бирæтæ сæ куыйты рауадзынц уынгтæм дзæгъæл. Æрæджы Мæскуыйы уынджы иу егъау куыдз сылгоймаджы размæ ралыгъд, уый тынг фæтарст æмæ ма йæ бынаты лæугæйæ аззад, афтæмæй хъæр кодта. Уыцы рæстæджы йæ хицау нæлгоймаг æвæлмастæй сылгоймагæн загъта, зæгъгæ, «ма тæрс, нæ хæцы». Æвзонг нæлгоймагмæ уыйбæрц культурæ нæ разынд æмæ сылгоймагæй хатыр дæр нæ ракуырдта, афтæмæй йæ куыдзы йæ кæртмæ фæмидæг кодта. Зынаргъ газеткæсæг, мах уын радзырдтам цалдæр цауы тыххæй, фæлæ нæ горæты уынгты ахæм цаутæ цас æрцæуы, уыдонæн мах æвдисæн кæцæй вæййæм.
Фаронимæ абаргæйæ, ацы аз январæй фæстæмæ куый-тæ кæуыл фæхæцыдысты, уыцы адæймæгты нымæц бæрæг фæфылдæр. Республикон соматикон рынчындоны исæн хайады дохтыр Чилæхсаты Зинæ нын куыд фехъусын кодта, уымæ гæсгæ кæд 2013 азы фыццаг æрдæджы уыдонмæ куыдзы хæстытимæ бахауд 158 адæймаджы æмæ æнæ-хъæн азы та 334 адæймаджы, уæд 2014 азы уавæр февзæрдæр æмæ азы фыццаг æрдæджы рынчындонмæ бахаудысты 231 адæймаджы, ома, фаронимæ абаргæйæ, 73 адæймаджы фылдæр.
Ацы проблемæ зын аиуварсгæнæн куынæ у, уæд нæхицæн барæй проблемæтæ цæмæн аразæм æмæ нæ хæстæфхæрд адæмы нуæрттæ æнæхъуаджы цæмæн хæлынц, æнæхъуаджы фыдæбоны хай цæмæн фæвæййынц?
Источник - Газета Хурзарин.
Уважаемый посетитель, Вы зашли на сайт как незарегистрированный пользователь.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
Информация
Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.
Нашли ошибку?