БАКЪУЫРÆМ АХÆМТÆН СÆ НЫХ
18 октября 2013 Видео / Аналитика [версия для печати] [читать комментарии] [размер шрифта: a- | А+] [3741 просмотр]
Нæ фыдæлтæ Хуыцауæн табугæнæг адæм уыдысты. Ардтой йын йæ сыгъдæг ном, æххæст ын кодтой йæ фæдзæхстытæ. Ирон адæмæн иунæг Стыр Хуыцау уыдис, цы зæдтæ æмæ дауджытæн куывтой, уыдоны бынмæ цыдысты сыгъдæгзæрдæйæ, сæ ном та сын ардтой хæрзад хæлц æмæ рог нозтæй. Кæддæр, 50-æм азты, мæ дзæнæттаг мадмæ йе ‘фсин бахатыд, цæмæй æд кувинæгтæ ссæуа Мадымайрæмы кувæндоны бынмæ. Уый, нæ уазджытæй цалдæримæ сæхи срæвдз кодтой. Ацæргæ сылгоймаг куы федта дзуармæцæуджытæй кæйдæр къухы чысыл арахъхъы дурын, уæд ын æй райста йæ къухæй, разылд мæ мады ‘рдæм, æмæ афтæ зæгъы: «Цард дын фестон, ацы уæзæгыл ныр æртиссæдз азæй фылдæр цæрын, уал азы цæуын йæ бынмæ, фæлæ нæ хæдзарвæндагæй ацы сыгьдæг бынатмæ арахъхъы дурынимæ ничима ссыдис. Уымæ гæсгæ фæдзæхсын дæу дæр, цæмæй нæ фæстæ сымах дæр æххæст кæнат ацы фæтк». Мæ мад цæрæнбонты, суанг йæ амæлæты бонмæ æххæст кодта ацы æгъдау. Нæ фынгыл кæддæриддæр уыдис дурыныдзаг, фæлæ ацы табуйаг бынатмæ цыдыстæм диссаджы сыр-сырсыргæнаг ирон бæгæныйы гарзимæ.
Нæ фыдæлтæ Иунæг Стыр Хуыцауæн куывтой. Ныр та цы уынæм? Ныддихтæ стæм алыгъуызон къордтыл, - евангелисттæ, баптисттæ, иеговайы æвдисæнтæ, мармонтæ… Æмæ нæм цынæхуызон уырнонтæ ис. Сæ иутæ райсомæй-изæрмæ цоппай кæнынц уынгты æмæ адæмæн хъарынц сæ дин, тæрсын нæ кæнынц бæстысæфтæй. Бирæ зæгъинæгтæ ис, нæ адæмы иу хайы дины уырнынад æмæ зондахаст фæивынмæ чи хъавы, уыдон тыххæй. Æрмæст æз æрдзурдзынæн æндæр ноджы карздæр æмæ катайагдæр фарсты тыххæй.
Нæ фыдæлтæ бирæ дзуæрттæн куывтой. Уыдон номыл нæ хæхтæ æмæ кæмтты рæсугьддæр æмæ бæрзонддæр бынæтты арæзтой кувæндæттæ æмæ сæм цыдысты сæхи æмæ се 'ввахс адæймæгты бафæдзæхсынмæ. Сæ бынмæ цыдысты сыгъдæг æмæ аив дарæсы. Сæхи дардтой уæздан æмæ хиуылхæцгæ. Кадджыныл нымад цыдис гуыххæл адæймаг, ома хæрд æмæ нозтæй бæрц чи, зыдта, уый. Нæ дзуæрттæй иуты нымадтой карзыл, сæ бынмæ цæуæг адæм-иу æд кувинæггæ æрбынат кодтой дæрддзæф. Се ‘хсæнæй-иу рахицæн, дзуары лæг кæй хуыдтой, уый . Йæ къухы-иу айста мысайнæгтæ, кувинæгтæ æмæ-иу бæгъæмвадæй араст ис ку-вæндонмæ. Ам-иу Стыр Хуыцауæн бафæдзæхста йæ бынмæ ссæуæг адæмы æмæ-иу раздæхтис фæстæмæ. Адæм-иу æрмæстдæр уæд æрбадтысты фынгыл, ракуывтой æмæ-иу сæхи бафæдзæхстой Дунесфæлдисæг æмæ йе скæнгæ зæдтæн æмæ-иу æрмæстдæр уый фæстæ ацаходыдтой хæринæгтæй. Уый æппæт адæмæй, уыцы рæстæджы йæ хъуыдыйы дæр никæмæн æрцыдаид дыууæ уагъд арахъхъæй Хуыцаумæ кувын. Уыдис нæм ахæм кувæндæттæ æмæ сæ ном сылгоймаг нæ дзырдта, сæ бынмæ нæ цыдис. Иуæй-иу ахæм бынæттæм цыдысты афæдз æрмæстдæр иунæг бон æмæ, мыййаг, гуырæнбон нысан кæнын, науæд та сираг бæх балхæдтай, уый тыххæй нæ, фæлæ Сыгъдæг Зæды бон. Абон мах цы митæ кæнæм, нæ дзуæрттæ æмæ кувæндæтты бынмæ цы хуызы цæуæм, ам нæхи куыд дарæм, æппæт уыцы æнæгъдау æмæ чъизи митæ нæ фыдæлты цæст уарзта æр-мæстдæр сæ цыфыддæр знæгтæн.
Нæ фыдæлтæ цы Хуыцау, зæдтæ æмæ дауджытæн куывтой, уыдонмæ кувæм мах дæр, табу сын кæнæм. Цæуæм сæ бынмæ, фæдзæхсæм сын нæхи, нæ хиуæтты, нæ адæмы. Дзуар æмæ, дам, мард иу сты, фæзæгъынц адæм. Æмæ уæдæ махыл фæстаг рæстæг цы æрцыдис, сæ иутæн æмæ се 'ннæтæн дæр куы нал аргъ кæнæм, уæд. Мæнæн мæ фыдæлтæ Цъунары æрцардысты дыууæсæдæ азы размæ. Ам нæ хъæуы кувæндонмæ æввахс сты ныгæд дæр. Ам сæ æнусон бынат ссардтой нæ хъæуы кад æмæ радæй чи фæцард, уыцы хистæр фæлтæр дæр. Сыгъдæг æмæ табуйаг бынат. Махæн не 'ппæтæн дæр нæ æнусон бынат. О, фæлæ фæстаг рæстæджы ам цы митæ цæуы, уыдон адæймаджы хъуыды зынæй æмбары. Цæмæн дæттæм бар нæхицæн, кæмæндæрты, ам худинаджы митæ кæнынæн?! Иу-чысыл, ницæйаг цауы тыххæй дæр ссу йæ бынмæ, дæхи хорз фен карз нозтæй, суадз музыкæ æмæ стæй кафты фæз сараз ингæнтыл, хъæр æмæ цъæхаст кæн дæ хъæлæсы дзаг.
Нæ адæмы иу хаймæ æфсарм нал ис. Аргъуанмæ æввахс цы рагон ингæнтæ ис, уыдоныл æмбонд нæй, сæ цыртдзæвæнтæ се ‘мбисмæ аныгъуылдысты мæры, æмæ сыл æнæфсарм чидæртæ батулынц сæ машинæтæ дæр. Иуыл уынгæджы бон та дзæнгæрæгыл ис, расыг адæм цыма ууыл дæр сæ тых фæлварынц, афтæ вæййы. Раздæр та йæ зæлланг кодтой æрмæстдæр фыдбылыз æмæ фæдисы хабары, марды табæт иу хæдзарæй куы рахастой, стæй хъæуы адæмы æрбамбырд кæныны тыххæй. Фæстаг рæстæджы ардæм фæцахуыр сты алыгъуызон цæлгæнджытæ, фæминас кæнынц æмæ сæ зæрдæтæ дзаджджын фынджы фарсмæ бадгæйæ куы схъæлдзæг вæййынц, уæд сæ зæрдæ æрдомы зарын æмæ кафын, хъæлдзæг митæ кæнын, сæ фылдæр сæхи нал фембарынц æмæ сæ уагахастæй тыхсын кæнынц хъæуы цæрджыты. Амæйразмæ дыууæ боны ам фæссихорæй суанг æмбисæхсæвтæм не ‘рсабыр нозтджын адæмы дзæнгæда, хъæубæстыл зæлыдысты хъомысджын музыкæйы зæлтæ æмæ нæлгоймæгты къæл-къæл. Иууыл катайагдæр та уый у, æмæ кувæндонмæ æввахс къа-хæвæрæн кæй нæй. Худинаджы хабæрттæ кæнынц цъунайрæгтæ нæ, фæлæ æндæр рæттæй æрбацæуæг адæм æмæ сын сæ ных бакъуырæг нæй.
- Хуыздæр уавæры не сты нæ иннæ кувæндæттæ дæр. Цæлгæнджытæ сæ рæстæг хъæлдзæгæй арвитыны тыххæй фæцахуыр сты нæ сыгъдæг æмæ табуйы бынæттæм æмæ сæ æнæуаг митæй æгад кæнынц не ‘гъдæуттæ, зыгъуыммæ нын кæнынц нæ цардуаг. Сæ фæстæ ныууадзынц броны обæуттæ. Ныртæккæ нæм æттæ бæстæтæй бирæ æрбацæуджытæ ис æмæ ныл ацы хъуыддæггы худы уыдон зæрдæ дæр. Кæддæр рагон горæттæ Содом æмæ Гомморрайы дæр ахæм хабæрттæ цыдис. Адæм нал хъуыстой Хуыцауы ныхас, нал кастысты йæ коммæ, кæрæдзи нал æмбæрстой æмæ сæ уый дæр бынысæфт фæкодта. Уæдæ махæй иуæй-иутæ афтæ цæмæн хъуыды кæнынц æмæ дзаг арахъхъы сыкъайæ кувгæйæ, Хуыцау уыдонæн хæрзиуджытæ ракæндзæн? Хуыцау йæ хæрзиуджытæ дæтты , йæ Сыгъдæг номæн ын чи табу кæны, йæ азар æмæ фыдæхæй чи тæрсы, уыдонæн.
ЛОХТЫ Джамбулат
Нæ фыдæлтæ Иунæг Стыр Хуыцауæн куывтой. Ныр та цы уынæм? Ныддихтæ стæм алыгъуызон къордтыл, - евангелисттæ, баптисттæ, иеговайы æвдисæнтæ, мармонтæ… Æмæ нæм цынæхуызон уырнонтæ ис. Сæ иутæ райсомæй-изæрмæ цоппай кæнынц уынгты æмæ адæмæн хъарынц сæ дин, тæрсын нæ кæнынц бæстысæфтæй. Бирæ зæгъинæгтæ ис, нæ адæмы иу хайы дины уырнынад æмæ зондахаст фæивынмæ чи хъавы, уыдон тыххæй. Æрмæст æз æрдзурдзынæн æндæр ноджы карздæр æмæ катайагдæр фарсты тыххæй.
Нæ фыдæлтæ бирæ дзуæрттæн куывтой. Уыдон номыл нæ хæхтæ æмæ кæмтты рæсугьддæр æмæ бæрзонддæр бынæтты арæзтой кувæндæттæ æмæ сæм цыдысты сæхи æмæ се 'ввахс адæймæгты бафæдзæхсынмæ. Сæ бынмæ цыдысты сыгъдæг æмæ аив дарæсы. Сæхи дардтой уæздан æмæ хиуылхæцгæ. Кадджыныл нымад цыдис гуыххæл адæймаг, ома хæрд æмæ нозтæй бæрц чи, зыдта, уый. Нæ дзуæрттæй иуты нымадтой карзыл, сæ бынмæ цæуæг адæм-иу æд кувинæггæ æрбынат кодтой дæрддзæф. Се ‘хсæнæй-иу рахицæн, дзуары лæг кæй хуыдтой, уый . Йæ къухы-иу айста мысайнæгтæ, кувинæгтæ æмæ-иу бæгъæмвадæй араст ис ку-вæндонмæ. Ам-иу Стыр Хуыцауæн бафæдзæхста йæ бынмæ ссæуæг адæмы æмæ-иу раздæхтис фæстæмæ. Адæм-иу æрмæстдæр уæд æрбадтысты фынгыл, ракуывтой æмæ-иу сæхи бафæдзæхстой Дунесфæлдисæг æмæ йе скæнгæ зæдтæн æмæ-иу æрмæстдæр уый фæстæ ацаходыдтой хæринæгтæй. Уый æппæт адæмæй, уыцы рæстæджы йæ хъуыдыйы дæр никæмæн æрцыдаид дыууæ уагъд арахъхъæй Хуыцаумæ кувын. Уыдис нæм ахæм кувæндæттæ æмæ сæ ном сылгоймаг нæ дзырдта, сæ бынмæ нæ цыдис. Иуæй-иу ахæм бынæттæм цыдысты афæдз æрмæстдæр иунæг бон æмæ, мыййаг, гуырæнбон нысан кæнын, науæд та сираг бæх балхæдтай, уый тыххæй нæ, фæлæ Сыгъдæг Зæды бон. Абон мах цы митæ кæнæм, нæ дзуæрттæ æмæ кувæндæтты бынмæ цы хуызы цæуæм, ам нæхи куыд дарæм, æппæт уыцы æнæгъдау æмæ чъизи митæ нæ фыдæлты цæст уарзта æр-мæстдæр сæ цыфыддæр знæгтæн.
Нæ фыдæлтæ цы Хуыцау, зæдтæ æмæ дауджытæн куывтой, уыдонмæ кувæм мах дæр, табу сын кæнæм. Цæуæм сæ бынмæ, фæдзæхсæм сын нæхи, нæ хиуæтты, нæ адæмы. Дзуар æмæ, дам, мард иу сты, фæзæгъынц адæм. Æмæ уæдæ махыл фæстаг рæстæг цы æрцыдис, сæ иутæн æмæ се 'ннæтæн дæр куы нал аргъ кæнæм, уæд. Мæнæн мæ фыдæлтæ Цъунары æрцардысты дыууæсæдæ азы размæ. Ам нæ хъæуы кувæндонмæ æввахс сты ныгæд дæр. Ам сæ æнусон бынат ссардтой нæ хъæуы кад æмæ радæй чи фæцард, уыцы хистæр фæлтæр дæр. Сыгъдæг æмæ табуйаг бынат. Махæн не 'ппæтæн дæр нæ æнусон бынат. О, фæлæ фæстаг рæстæджы ам цы митæ цæуы, уыдон адæймаджы хъуыды зынæй æмбары. Цæмæн дæттæм бар нæхицæн, кæмæндæрты, ам худинаджы митæ кæнынæн?! Иу-чысыл, ницæйаг цауы тыххæй дæр ссу йæ бынмæ, дæхи хорз фен карз нозтæй, суадз музыкæ æмæ стæй кафты фæз сараз ингæнтыл, хъæр æмæ цъæхаст кæн дæ хъæлæсы дзаг.
Нæ адæмы иу хаймæ æфсарм нал ис. Аргъуанмæ æввахс цы рагон ингæнтæ ис, уыдоныл æмбонд нæй, сæ цыртдзæвæнтæ се ‘мбисмæ аныгъуылдысты мæры, æмæ сыл æнæфсарм чидæртæ батулынц сæ машинæтæ дæр. Иуыл уынгæджы бон та дзæнгæрæгыл ис, расыг адæм цыма ууыл дæр сæ тых фæлварынц, афтæ вæййы. Раздæр та йæ зæлланг кодтой æрмæстдæр фыдбылыз æмæ фæдисы хабары, марды табæт иу хæдзарæй куы рахастой, стæй хъæуы адæмы æрбамбырд кæныны тыххæй. Фæстаг рæстæджы ардæм фæцахуыр сты алыгъуызон цæлгæнджытæ, фæминас кæнынц æмæ сæ зæрдæтæ дзаджджын фынджы фарсмæ бадгæйæ куы схъæлдзæг вæййынц, уæд сæ зæрдæ æрдомы зарын æмæ кафын, хъæлдзæг митæ кæнын, сæ фылдæр сæхи нал фембарынц æмæ сæ уагахастæй тыхсын кæнынц хъæуы цæрджыты. Амæйразмæ дыууæ боны ам фæссихорæй суанг æмбисæхсæвтæм не ‘рсабыр нозтджын адæмы дзæнгæда, хъæубæстыл зæлыдысты хъомысджын музыкæйы зæлтæ æмæ нæлгоймæгты къæл-къæл. Иууыл катайагдæр та уый у, æмæ кувæндонмæ æввахс къа-хæвæрæн кæй нæй. Худинаджы хабæрттæ кæнынц цъунайрæгтæ нæ, фæлæ æндæр рæттæй æрбацæуæг адæм æмæ сын сæ ных бакъуырæг нæй.
- Хуыздæр уавæры не сты нæ иннæ кувæндæттæ дæр. Цæлгæнджытæ сæ рæстæг хъæлдзæгæй арвитыны тыххæй фæцахуыр сты нæ сыгъдæг æмæ табуйы бынæттæм æмæ сæ æнæуаг митæй æгад кæнынц не ‘гъдæуттæ, зыгъуыммæ нын кæнынц нæ цардуаг. Сæ фæстæ ныууадзынц броны обæуттæ. Ныртæккæ нæм æттæ бæстæтæй бирæ æрбацæуджытæ ис æмæ ныл ацы хъуыддæггы худы уыдон зæрдæ дæр. Кæддæр рагон горæттæ Содом æмæ Гомморрайы дæр ахæм хабæрттæ цыдис. Адæм нал хъуыстой Хуыцауы ныхас, нал кастысты йæ коммæ, кæрæдзи нал æмбæрстой æмæ сæ уый дæр бынысæфт фæкодта. Уæдæ махæй иуæй-иутæ афтæ цæмæн хъуыды кæнынц æмæ дзаг арахъхъы сыкъайæ кувгæйæ, Хуыцау уыдонæн хæрзиуджытæ ракæндзæн? Хуыцау йæ хæрзиуджытæ дæтты , йæ Сыгъдæг номæн ын чи табу кæны, йæ азар æмæ фыдæхæй чи тæрсы, уыдонæн.
ЛОХТЫ Джамбулат
Источник - Газета Хурзарин.
Уважаемый посетитель, Вы зашли на сайт как незарегистрированный пользователь.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
Информация
Посетители, находящиеся в группе Гости, не могут оставлять комментарии к данной публикации.
Нашли ошибку?